حکایت کشاورزی و کشاورزان، از اولین نقاط حیات انسان شروع میشود و با انسان، گام به گام، سیر میکند. حکایت از تدبیری بینظیر در نظام هستی، حکایت از بستر قرار دادن زمین، حکایت از فرو فرستادن آب، حکایت از خارج ساختن روئیدنیها و هزار و یک حکایت دیگر، در دل کشاورزی جا گرفته است.
در این چند کلمهای که اینجا مینویسم، قصد قصهگویی ندارم، قصد بیان آیات الهی در باب کشاورزی هم ندارم، قصد بیان اهمیت کشاورزی برای انسان، کشور و حتی جهان هستی را هم ندارم. در اینجا سخنی کوتاه و تحلیلی مختصر در باب وضعیت سیاستها و سیاستگذاری کشاورزی در ایران دارم.
علوم فنی کشاورزی علاوه بر اینکه متنوع هستند، سختی قابل توجهی هم دارند که به ماهیت کار با یک موجود زنده برمیگردد. تنوع اقلیمی و آب و هوایی موجود در کشور نیز، سختی علوم فنی کشاورزی را چندین و چند برابر میکند. بنابراین نمیتوان ادعا کرد که کارشناسان فعلی کشور در زمینه کشاورزی، از خبرگی کاملی برای کل کشور برخوردار هستند، و لذا خلأهای زیادی هنوز در عملیاتِ کشاورزی کشور از لحاظ دانش فنی وجود دارد.
با این حال، بدنه دانش فنی کشاورزی در کشور نسبتاَ فربه به نظر میرسد. همچنین تعداد قابل توجهی دانشجو در رشتههای مختلف کشاورزی و در مقاطع مختلف در حال تحصیل و تولید علم هستند. اساتید برجسته خوبی در دانش فنی کشاورزی، در جای جای کشاورزی کشور در دسترس است. البته منکر ضعفهای موجود در نظام آموزش عالی فعلی کشاورزی کشور نیستم ولی بحثم چیز دیگری است. از طرفی، علوم مرتبط با سیاستگذاری نیز مدتی است در کشور جای خود را باز کرده است و به پیشگامی اساتیدی توانمند رو به پیش گرفته است. البته باز هم منکر ضعفهای موجود در نظام آموزش عالی فعلی رشتههای سیاستگذاری و خلأهای موجود در این حوزه نیستم. آنچه در اینجا مدنظر است، این است که دانش سیاستگذاری به خوبی پا به عرصه کشاورزی کشور نگذاشته و نتوانسته از جایگاه شایستهای برخوردار باشد.
یکی از مشکلات ناشی از این ضعف، ابتنا سیاستها بر دانش فنی-اگر بر اساس رفتار کاملاً سیاسی نباشد- است. این سردرگمی حتی در ورود علاقهمندان به انقلاب اسلامی و دغدغهمندان به حل مسائل کلان سیاستگذاری و تحلیلهای ایشان از مصائب کشاورزی کشور هم مشاهده میشود. البته درد عمیقتر از اینهاست. درد آنجاست که طرحها و سیاستهای کلان کشاورزی بر روی کاغذ بر اساس دانش فنی کلی است. اما در عمل بر اساس منافع شخصی و حزبی رخ مینمایند.